Bodemverdichting is een onzichtbare bedreiging voor bomen in de stad. Doordat mensen, auto’s, vrachtwagens, maaimachines en ander zware voertuigen de bodem voortdurend samendrukken, ontstaat bodemverdichting.
Bodemverdichting is een onzichtbare bedreiging voor bomen in de stad. Doordat mensen, auto’s, vrachtwagens, maaimachines en ander zware voertuigen de bodem voortdurend samendrukken, ontstaat bodemverdichting.
Zonder hulp van bodemleven kunnen bomen minder voedingsstoffen en water opnemen. Dit belemmert hun groei en maakt ze kwetsbaar voor ziektes en plagen. Bodemverbeterings- en sensorbedrijf Soilmania werkt hard aan een innovatieve methodiek om bodemverdichting aan te pakken en de gasuitwisseling tussen bodem en atmosfeer te herstellen. Dit is een eerste basisvoorwaarde voor het verkrijgen van bodemleven en gezonde bomen. Ecologisch ingenieur Nadina Galle ging in gesprek met Soilmania en vertelt ons meer.
Bodemverdichting zorgt er namelijk voor dat bomen niet meer goed kunnen wortelen, waardoor ze sneller omwaaien. Bodemverdichting treedt op wanneer de bodem wordt samengeperst: de structuur verandert en de poriën worden kleiner. Nieuwe haarwortels kunnen zicht niet meer ontwikkelen en ook veel bodemleven sterft af. Bomen kunnen daardoor beperkt nutriënten en water opnemen. Vaak is dat dan niet genoeg voor een volwassen boom.
Bodemverdichting beperkt ook de infiltratie van water. Projectleider en mede oprichter van Soilmania, Didy Arnold, zegt hierover: “Veel water stroomt daardoor af en komt niet bij de boom terecht. Zelfs na een natte periode komen bomen dan toch snel te droog te staan.” Ook bemoeilijkt bodemverdichting de gasuitwisseling tussen bodem en de atmosfeer. Onder in de bodem kunnen daardoor anaerobe (zuurstofloze) omstandigheden ontstaan. Soms hopen zich hier ook giftige gassen op, waardoor ongunstige omstandigheden voor boomwortels en aeroob bodemleven ontstaan. De boomwortels worden hierdoor minder goed beschermd tegen ziektes en plagen.
Het tegengaan van bodemverdichting vergt bij de aanleg van groeiplaatsen structurele maatregelen om de druk die op de bodem wordt uitgeoefend op te vangen. Maar wat te doen met bestaande groeiplaatsen die al verdicht zijn? Om de ontstane bodemverdichting efficiënter op te heffen heeft Soilmania in samenwerking met loonbedrijf De Mulder-Strijbosch een innovatieve machine ontwikkeld.
Nadat Willy de lans heeft verwijderd, vult hij de gaten met een compost mengsel. Dat bestaat met name uit voeding voor het bodemleven. De samenstelling van het mengsel bepaalt hij aan de hand van de bodemanalyse van Soilmania, het zogenaamde ‘Bodeminzicht 2.0’. Deze analyse onderscheidt zich van klassieke bodemanalyses door het accent te leggen op drie factoren: het bodemmilieu (onder meer de pH-waarde en het zuurstofgehalte in de bodem), de bodemchemie (beschikbare nutriënten) en de biologische processen (bacteriën en schimmels) die er plaatsvinden. Deze analyse geeft inzicht in de bodembiologie, de -structuur en de -vruchtbaarheid. Al deze factoren hebben een grote invloed op de groei en gezondheid van een boom.
Om het herstel van de bodem na het ‘ploffen’ te monitoren, installeert Willy een bodemleven sensor van Soilmania. Deze sensor meet het bodemvocht, de bodemtemperatuur, de opgeloste voedingsstoffen, de zuurgraad (pH) en het zuurstofniveau van het veld. De sensoren staan continu in verbinding met de cloud waar in één oogopslag alle meetgegevens op het dashboard te zien zijn, zodat in het veld aanvullende maatregelen genomen kunnen worden wanneer dat nodig is.
In Mönchengladbach, een compacte stad in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen, werkte deze methode heel goed. In het centraal gelegen Schmölderspark werden na de extreem droge zomers van 2018, 2019 en 2020 de volwassen bomen steeds minder vitaal. De ene na de andere beuk ging dood. De gemeente dacht dat dit door bodemverontreiniging kwam en dat de bodem gesaneerd moest worden.
Lees meer over deze caseBij een eerdere plof-actie in een ander park waren de resultaten ook heel opvallend. Zes weken nadat de behandeling, was er een verdubbeling in de weerbaarheid van de boom waarneembaar. De boom had veel meer groeisnelheid en de groeiremming was door de organische afbraak met 80% verminderd. Willy kon deze verbeteringen allemaal nauwgezet bijhouden in zijn dashboard.
Het meest verrassende? Willy zegt hierover: “Deze resultaten! Met de traditionele methode, waarbij op het bodemoppervlak een kleine kringloop op gang wordt gebracht, duurt het jaren om tot deze resultaten te komen. Nu zien we resultaten in zes weken.” En dat is volgens Willy ongekend. Door efficiënt de bodemverdichting op te heffen en de bodem te voeden, herstelt het bodem-milieu zich en kunnen mensen nog generaties lang van mooie gezonde bomen genieten.